Antygeny

Stwierdzono szereg antygenów embrionalnych, które ponownie ujawniają się w nowotworach zwierząt i ludzi. Do najbardziej znanych należą a-fetoproteina i antygen karcynoembrionalny. Wysoki poziom a-fetoproteiny w surowicy krwi występuje w pierwotnym raku wątroby i w teratoblastoma, może jednak ulegać podwyższeniu w takich chorobach, jak wirusowe zapalenie wątroby czy ataxia teleangiectasia. Antygen karcynoembrionalny stwierdzono początkowo w surowicy chorych z gruczoł akorakiem jelita grubego. Wkrótce okazało się, że nie jest to antygen swoisty tylko dla tego rodzaju nowotworu. Występuje również w raku płuca, sutka, pęcherza moczowego, niektórych mięsa- kach i chorobie Hodgkina. Z drugiej strony można go również stwierdzić w takich chorobach nienowotworowych, jak: polipy – przewodu pokarmowego, alkoholowa marskość wątroby, mocznica i niektóre stany zapalne jelit. Z innych znanych antygenów płodowych należy wymienić: płodowe hemoglobiny występujące w białaczkach i sulfoglikoproteinę w raku żołądka. Antygen karcynoembrionalny i fetoproteina znalazły zastosowanie w diagnostyce, szczególnie wznowy nowotworu lub wystąpienia przerzutów. Swoiste antygeny nowotworowe znajdują się na lub w błonie komórkowej i dlatego wywołują reakcję immunologiczną ze strony gospodarza. Zachowują się one podobnie do tzw. antygenów zgodności tkankowej. Można np. immunizować zwierzę przeciw swoistym antygenom nowotworowym. U takiego zwierzęcia próby przeszczepienia tego samego nowotworu nie powiodą się. Dlatego powierzchniowe swoiste antygeny nowotworowe nazywa się również swoistymi transplantacyjnymi antygenami nowotworowymi. Oprócz powierzchniowych istnieją także wewnątrzkomórkowe antygeny jądra i cytoplazmy komórek nowotworowych. Reakcja immunologiczna gospodarza na swoiste antygeny nowotworowe może mieć znaczenie zarówno w karcyno- genezie, jak i w immunoterapii.